ผื่นผ้าอ้อม รักษายังไง
ผื่นผ้าอ้อม (Nappy rash หรือ Diaper dermatitis หรือ Diaper rash)
คือผื่นที่เกิดจากการระคายเคืองจากการใส่ผ้าอ้อม พบได้บ่อยในทารกวัย 3-18 เดือน แต่ทั้งนี้สามารถพบได้ในทุกเพศทุกวัยที่ใช้ผ้าอ้อมเช่นกัน เช่น ในผู้สูงอายุที่ใช้ผ้าอ้อม
ผื่นผ้าอ้อมมีกลไกการเกิดอย่างไร?
กลไกการเกิดผื่นผ้าอ้อม คือ ความอับชื้นจากกการใส่ผ้าอ้อม ทำให้ผิวหนังเกิดการระ คายเคือง จากการเสียดสี และจากเอนไซม์ต่างๆที่อยู่ในอุจจาระ (เช่น Lipase, Protease) และจากสารก่อการระคายเคืองต่างๆจากปัสสาวะ (เช่น ความเป็น กรด หรือ ด่าง) จึงเกิดเป็นผื่นผิว หนังอักเสบใต้บริเวณผ้าอ้อมขึ้น
สาเหตุของผื่นผ้าอ้อม ได้แก่
ความอับ เปียกชื้น จาก เหงื่อ อุจจาระ ปัสสาวะ
ผิวหนังถลอกจากการเสียดสีกับผ้าอ้อม
ผิวหนังสัมผัสกับ อุจจาระ ปัสสาวะ เป็นเวลานาน
ผลิตภัณฑ์ซักผ้าอ้อมที่ตกค้างในผ้าอ้อม ที่อาจก่อการระคายเคืองต่อผิวหนังได้
แพ้สารในผลิตภัณฑ์ผ้าอ้อมชนิดนั้นๆ
ผื่นผ้าอ้อมมีอาการอย่างไร?
อาการของผื่นผ้าอ้อม เริ่มจากเป็นผื่นแดงนูนบริเวณที่มีการกดทับหรือเสียดสีกับผ้าอ้อมก่อน เช่น อวัยวะเพศ ก้น ต้นขาด้านใน ท้องน้อย ต่อมาผื่นจะแดงกว้างขึ้นเป็นรอยถลอก มีสะ เก็ด หากเป็นรุนแรงขึ้นอาจมี ตุ่มน้ำ ตุ่มหนอง ผื่นแดงจัด คล้ายผิวถูกน้ำร้อนลวกบริเวณใต้ผ้า อ้อม ทำให้ทารก/ผู้ป่วยรู้สึก แสบ คัน ไม่สบายตัว
รักษาผื่นผ้าอ้อมอย่างไร?
-ถ้ามีการอักเสบมาก อาจต้องใช้ยาสเตียรอยด์ชนิดอ่อนๆทาในระยะเวลาสั้นๆ (เช่น ไม่เกิน 1 สัปดาห์)
-หลังทำความสะอาดบริเวณผ้าอ้อมทุกครั้ง ให้ทาผิวบริเวณผ้าอ้อมด้วยครีม/ขี้ผึ้ง เช่น ขี้ ผึ้ง Petrolatum jelly หรือครีม หรือขี้ผึ้ง ที่มีส่วนประกอบของ Zinc oxide เพื่อเคลือบผิวลดการระคายเคือง
-หากแพทย์ตรวจดูแล้วมีเชื้อรา จะใช้ยาทาเชื้อราร่วมด้วย
-ครีม moisturizer ที่เคลือบผิว ลดการระคายเคือง
ดูแลและป้องกันผื่นผ้าอ้อมอย่างไร?
-หมั่นเปลี่ยนผ้าอ้อมบ่อยๆ อย่าให้ผิวหนังอับชื้น ดูแลผิวใต้ผ้าอ้อมให้แห้งเสมอ
-อย่าใส่ผ้าอ้อมแน่นจนเกินไป
-ถ้ายังเป็นซ้ำ อาจต้องลองเปลี่ยนยี่ห้อผ้าอ้อม
-เลือกผ้าอ้อมชนิดที่ระบายอากาศได้ดี
-ไม่ควรใส่ผ้าอ้อมตลอดเวลา
-ควรทำความสะอาดผิวทุกครั้งหลัง อุจจาระ ปัสสาวะ ไม่ปล่อยทิ้งไว้นาน
-ซักผ้าอ้อมให้เกลี้ยง อย่าให้ผลิตภัณฑ์ซักผ้าอ้อมตกค้าง ที่รวมถึงน้ำยาปรับผ้านุ่ม
-ใช้สบู่และแป้งที่อ่อนโยนต่อผิวเด็ก
..........................................................................................................................................................................................................................................................
บทความโดย พญ.ชลธิรศน์ ศรีเกษตรสรากุล แพทย์ผิวหนัง
บรรณานุกรรม
อมรศรี ชุณหรัศมิ์ , วาณี วิสุทธิ์เสรีวงศ์, ศรีศุภลักษณ์ สิงคาลวณิช.คู่มือโรคผิวหนังเด็ก.พิมพ์ครั้งที่ 2 . บริษัท บียอนเอ็นเตอร์ไพรซ จำกัด
Diapper dermatitis emedicine : http://emedicine.medscape.com/article/911985-overview [2014,April6]
